انواع ورق های فلزی در صنایع، کاربرد و استاندارد آنها:

ورق های فلزی یکی از قطعات مهم در صنایع و فرآیندها هستند. با توجه به نوع صنعت و فرآیند مربوطه، انواع مختلفی از ورق های فلزی بکار میروند. در این مقاله به انواع این ورق ها و کاربرد آنها پرداخته شده است.

ورق های فلزی که به فرم مسطح و با ضخامت کم هستند با فرآیند سرد تولید میشوند که شامل فرم دهی، پرچ کاری، برش و … است .ورق ها بخش اصلی و اولیه خیلی از فرآیندهای صنعتی هستند و چند مورد از کاربرد آنها به شرح ذیل است :

براکت ها : ورق ها در ساخت براکت های به شکل دلخواه مورد استفاده قرار میگیرند چرا که این قطعات هم مقاومت به خوردگی مطلوب دارند و هم سبک هستند. ورق ها بهترین وسیله برای ساخت پوسته ها و جعبه های به شکل U یا  Lهستند . همچنین برای ساخت انواع شاسی ها برای نگهداری تجهیزات الکتریکی و مکانیکی، ساخت قطعات بدنه خوردروها، تجهیزات تهویه مطبوع، صنایع هوایی استفاده میشود .

 

انواع ورق فولادی

ورق سیاه : یکی از رایج ترین انواع ورق‌های فولادی است. این ورق به روش نورد گرم تولید می‌شود. بدلیل اعمال حرارت زیاد در پروسه تولید، سطح این ورقها مات است. به این دلیل ورق‌های تولید به روش نورد گرم، ورق سیاه هم نامیده می‌شود. سطح این ورق‌ها فاقد ظاهری مناسبی است و معمولاً صاف و صیقلی نیستند؛ بنابراین عمدتاً در مواردی بکار میروند که ظاهر ورقها اهمیت کمتری داشته باشد.  مهم‌ترین کاربرد ورق سیاه در صنعت ساختمان است. این ورق‌ها به صورت مستقیم یا بعد از تبدیل به تیرآهن، نبشی یا ناودانی در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. سایر کاربردهای ورق های سیاه در صنایع کشتی سازی، ساخت لوله و پروفیل ، تولید مخازن می باشد. رایج ترین استاندارد ورق سیاه شامل:

• SPHT4 و SPHT3 و SPHT2 و SPHT1 : کاربرد صنعتی و نیاز به سختی بالا
• ST37 : کاربرد ساختمانی
• A285-GRC و A596-GR : ساخت مخازن تحت فشار
• DD11 و DD12 و DD13 و STW22: ساخت کشتی و تجهیزات سنگین

 

ورق روغنی:

این نوع ورق‌های فولادی به روش نورد سرد تولید می‌شود. ورق‌های روغنی به دلیل اینکه حرارت نمی بینند دارای سطح بسیار صیقلی و براق تری هستندو بالتبع در مواردی که شکل ظاهری اهمیت بالایی دارد بکار میروند. ساخت ورق روغنی با ضخامت کمتر از ورق‌ سیاه ممکن می باشد . مهم‌ترین کاربردهای ورق‌ روغنی:

تولید لوازم خانگی ، لوله‌ها و اتصالات ، بخش‌هایی از بدنه خودرو، تولید ورق‌ گالوانیزه.

ورق های روغنی در استانداردهای ذیل تولید می شوند:

ST 12 : ورق‌ روغنی معمولی 

ST 13 : ورق‌ روغنی نیمه کششی

ST 14: ورق‌ روغنی با کشش بالا یا ورق‌های فوق کششی

 

ورق اسید شویی  : این ورق‌ همان ورق‌ سیاه است که در یک فرآیند مجزا با اسید شست و شو می‌شود. این عملیات اسید شویی باعث میشود که سطح ورق‌های سیاه صاف و براق تر شود و سطح صافی بدست بیاید.

مهم‌ترین کاربردهای ورق اسید شویی:

تولید شاسی و رینگ خودروها (استاندارد (SAPH ، ساخت لوله‌ انتقال نفت و گاز( استاندارد های GRB , X42-46-56 ) ، کشتی سازی (طبق استاندارد NVA و GR.A) 

 

ورق گالوانیزه : برای تولید ورق گالوانیزه از ورق‌ روغنی به عنوان پایه استفاده می‌شود. این ورق مقاومت به خوردگی دارد و نسبت به استنلس استیل ارزانتر است. در صورتیکه سطح ورق آسیب ببیند قابل ترمیم است. کاربردهای ورق گالوانیزه عبارتند از: تولید تانکر آب ، لوله‌های انتقال آب، سقف سوله‌، کابینت‌ آشپزخانه، ، راویز ساختمانی، صنعت خودروسازی. ورق های گالوانیزه طبق استانداردهایی که برای ورق های روغنی ذکر گردید تولید می شوند.

 

ورق استنلس استیل: این متریال در بین انواع ورق ها بهترین است. همزمان دارای دوام و زیبایی بالایی میباشد و باعث شده کاربرد زیادی در صنعت داشته باشد. این متریال حاوی 13 درصد عنصر کروم و عنصر نیکل و مولیدن است. انواع این متریال عبارتند از آستنیتی، مارتنزیتی و فریتی. این متریال علاوه بر دارا بودن استحکام بالا، مقاومت به خوردگی خوبی در برابر آب و رطوبت، نمک و اسید دارد و به دلیل این ویژگی کاربرد زیادی در صنایع تولیدی دارد.

مهمترین گریدهای ورق استیل شامل 304، 316، 309، 321،310 ، 430 می باشد. پرکاربردترین گریدها استیل 304 و 316 می باشد. ویژگی های مکانیکی این دو گرید مشابه است اما تفاوت اصلی گرید 304 و 316 این است که گرید 316 حاوی نیکل و مولیبدن بیشتری نسبت به 304 است ، که این نیکل و مولیبدن افزایش یافته باعث می شود که استیل 316 کمی گران قیمت تر از گرید 304 باشد. استنلس استیل 304 دارای ویژگی فرم دهی و قابلیت جوشکاری مطلوبی است. از طرفی فولاد ضد زنگ 316 معمولا در بسیاری از کاربردهای صنعتی استفاده می شود که شامل مواد شیمیایی و همچنین محیط های حاوی نمک زیاد است . استنلس استیل 316 در ساخت تجهیزات پزشکی نیز بکار برده می شود. متریال فولاد ضدزنگ 316 از نظر مقاومت به خوردگی، به خصوص در برابر محلول کلرو کلراید، مقاوم تر از گرید 304 است . برای محیط های با اسید ملایم و یا بدون نمک و همچنین جاهایی که نیاز به فرم دهی بالایی دارند، گرید 304 گزینه مناسبی است. مقدار بالاترمولیبدن در متریال 316 می تواند تاثیر نامطلوبی بر فرم پذیری آن داشته باشد، بنابراین ورق استیل 304 انتخاب بهتری است. در مجاییکه متریال مستغرق در آب باشد و یا سختی بالا مورد نیاز باشد و در محیط در تماس با ورق، مقدار بالایی از عناصر خورنده وجود داشته باشد، استیل 316 گزینه بهتری است

 

ورق مسی : این متریال فاقد فلزات افزودنی است. هادی جریان الکتریسیته است و برای ساخت کنتاکتورها بکار میرود. این متریال مقاوم به خوردگی، بادوام و مستحکم است. این نوع ورق در صنایع الکترونیک، معماری، جواهرآلات و دکوراسیون بیشترین کاربرد را دارد.

 

ورق آلومینیومی : این متریال نرم و شکل پذیر است. برای اینکه کارایی بیشتری داشته باشد لازم است با اضافه کردن عناصری مثل مس، سیلیکون و آهن، استحکام آنرا افزایش داد . ورق آلومینیوم چهار گرید با ویژگی های مختلف دارد که عبارتند از :

گرید 1100 : مقاومت شیمیایی خوب، استحکام نسبتا کم، چکش خوار و جوش پذیر.

گرید 3003 : مقاوم به خوردگی ، نسبتا مقاومتر 

گرید 5052 : مقاوم به خوردگی ، جوش پذیر

گرید 6061 : فرم ناپذیر ، خیلی مستحکم